Suplementacja na zdrowe mitochondria
Leszek Zabrocki
W poprzednim artykule zwróciłem Państwa uwagę na ścisłe połączenie pracy mitochondriów i tarczycy. Jedno nie może funkcjonować bez drugiego. Jak zatem sprawić, abyśmy tryskali energią każdego ranka ? Co daje energię nam i naszym mitochondriom ?
Tlen, gdyż wszystkie reakcje zachodzące w mitochondriach potrzebują dostarczenia odpowiedniej ilości tlenu. Tlen odgrywa rolę końcowego akceptora elektronów w łańcuchu oddechowym mitochondriów. W procesie oddychania komórkowego, tlenu łączy się z elektronami, które przepływają przez różne kompleksy białkowe łańcucha oddechowego. Ten przepływ elektronów prowadzi do utworzenia gradientu protonowego, który jest wykorzystywany przez syntazę ATP, aby zsyntezować ATP. Przełóżmy teraz te trudne pojęcia na coś, co da się zrozumieć. Posłużę się porównaniem mitochondriów do pracy pieca. Kowal i hutnik chcąc uzyskać wystarczająco silny ogień do zmiękczenia metalu, stosują nadmuch powietrzem lub czystym tlenem. Wtedy temperatura płomieni znacząco wzrasta, a proces spalania przyspiesza. Analogiczna sytuacja jest w naszych centrach energetycznych. One także spalają substraty, by przy wykorzystaniu transmiterów i przenośników energii, wytworzyć więcej ATP. Dzięki technikom obrazowym możemy zaobserwować żarzenie się mitochondriów, które w zależności od źródła substratu, produkują mniej lub więcej energii. Nie bez znaczenia zatem jest to co jemy i suplementujemy. Ważne jest, aby na każdym etapie wytwarzania energii nie zabrakło substratów, enzymów i kofaktorów.
Mitochondria do swojego działania wykorzystują glukozę i kwasy tłuszczowe, które są źródłem ketonów. Lepszym i czystszym substratem energetycznym są ketony. Biosynteza ciał ketonowych zachodzi głównie w wątrobie i nerkach. W komórkach syntetyzujących ciała ketonowe dochodzi do wzmożonej ekspresji syntazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-CoA. Pierwszym powstającym ciałem ketonowym jest acetooctan, który w procesie dekarboksylacji tworzy aceton, bądź ulega redukcji tworząc β-hydroksymaślan. Uwalniane z wątroby ciała ketonowe trafiają do każdej komórki naszego ciała. Tłuszcz jest wysokoenergetycznym i znacznie czystszym źródłem energii niż glukoza. Powstająca z niego energia jest tworzona z wytworzeniem mniejszej ilości wolnych rodników. Najlepszymi tłuszczami dla mitochondriów są: oliwa z oliwek, olej palmowy, smalec gęsi i masło klarowane. Nakarmione nimi mitochondria aż podskakują z radości i świecą w badaniach fluorescencyjnych jak żarówki. Jednak tłuszcze pozyskiwane z nasion roślinnych nie są tak świetnym źródłem energii. Mitochondria ledwo rozpalają swój piec i kopcą na nich jak stare autobusy. Zatem jeśli chcecie być naładowani energetycznie, oleje roślinne stosujcie bardzo sporadycznie i raczej jako dawców małych ilości niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych, a nie źródło energii.
Mitochondria zbudowane są dwóch błon. Zewnętrzna stanowi barierę izolującą przed środowiskiem cytozolu, zaś energia wytwarzana jest na pofałdowanej błonie wewnętrznej. Siła wytwórcza mitochondriów zależy od ilości fałd – im jest ich więcej, im bardziej pofaudowane, tym skuteczniej produkują energię. Obie błony zbudowane są z fosfolipidów, ale błona wewnętrzna zbudowana jest z bardzo wyjątkowego fosfolipidu – kardiolipiny. Pochodzi ona tylko i wyłącznie z żółtek jaj kurzych. Intensyfikuje ona procesy enzymatyczne zachodzące na wewnętrznej błonie mitochondrialnej. Ma również kluczowy wpływ na szczelność i zdolność przenikania przez nią wolnych rodników. Jeśli ktoś z Państwa cierpi na brak energii, odpowiedzcie sobie na pytanie – ile jajek tygodniowo zjadacie ? To mogłoby tłumaczyć wzrost zapadalności na choroby metaboliczne i problemy z tarczycą, odkąd ze względu na zawarty, w tych samych jajkach, cholesterol, WHO nakazało ograniczenie ilości spożywanych jaj do maksymalnie 10 sztuk tygodniowo. Ta sama organizacja powiedziała, że smalec i tłuszcze zwierzęce są niezdrowe i rozpoczęła kampanię promującą margaryny. Zdziwiliście się Państwo pewnie, kiedy wśród zalecanych dla pracy mitochondriów tłuszczy pojawił się cieszący się złą sławą olej palmowy. Tak to ten sam, tylko w formie płynnej i nie uwodorniony lub zestryfikowany, który znajdziecie w twardych margarynach. Ten płynny jest bardzo zdrowy i wysokoenergetyczny. Niedobory substancji budulcowych spowodowały destrukcję błon mitochondrialnych, a przez to doprowadziły do plagi chorób metabolicznych, dysfunkcji komórkowych i nowotworów.
Mitochondria decydują o życiu i śmierci komórki. Jeśli ich funkcja regulacyjna ulegnie uszkodzeniu, mogą doprowadzić do wielu poważnych konsekwencji, zaczynając od przewlekłego zmęczenia, stanów zapalnych i bólowych, na chorobach nowotworowych i niekontrolowanym wzroście komórek kończąc. Jeśli tak wiele od nich zależy to dbajmy o nie ze szczególną starannością i odżywiajmy.
Badania nad mitochondriami od wielu lat prowadzi dr Franz Enzmann. To on stwierdził, że każdy proces zapalny ma swój początek w mitochondriach. Kolejnym kluczowym wnioskiem, jaki wysunął, jest fakt, że energii komórkowej nie można zmagazynować i że musi być ona wytwarzana cały czas. Gdyby zatrzymać pracę naszych mitochondriów to energii do życia wystarczyłoby nam na zaledwie 2 minuty. Najbardziej zdumiewające jest to, że średnio dziennie produkujemy tyle kilogramów ATP ile ważymy !!! Jesteśmy jednymi z największych elektrowni w przyrodzie, a łączna, dzienna energia wyprodukowana we wszystkich komórkach naszego ciała, może równać się z siłą dwóch burzowych piorunów !!!
Wyodrębniono około 40 substancji mitotropowych, czyli odżywiających mitochondria i kluczowych dla ich prawidłowego funkcjonowania. Poznajmy najważniejsze z nich.
Z czego składa się ATP -adenozyno-5`-trifosforan ? Jak sama nazwa wskazuje do jego budowy potrzebna jest adenozyna i 3 cząsteczki fosforowe. Adenozyna składa się z zasady purynowej – adeniny i pięciowęglowego cukru o nazwie ryboza. Adenina stanowi także materiał budujący naszą nić DNA. Rybozę potrafimy wytworzyć samodzielnie, ale w niektórych przypadkach wskazana jest jej suplementacja, która może sięgać nawet 15 gramów dziennie. Fosfor powinien pochodzić z diety. Najbogatszymi dietetycznymi źródłami fosforu są: czerwone mięso, drób, jaja, podroby, produkty mleczne, ryby i owoce morza. Warunkiem pozyskiwania fosforu z diety jest dobrze zakwaszony żołądek. Osoby, które mają problemy trawienn zwykle mają komórkowy niedobór fosforu. Jeśli chcecie sprawdzić poziom fosforu w organizmie proponuję zbadać fosfatazę alkaliczną, poziom fosforu we krwi lub w tkankach wykonując badanie So Check.
Kluczowym elementem procesów mitochondrialnych jest koenzym Q10. Produkcja ATP i koenzymu Q10 spada wraz z wiekiem, dlatego jego suplementacja zalecana jest u ludzi z chorobami przewlekłymi i osób starszych. Pomaga komórkom lepiej wykorzystywać tlen podczas reakcji utleniania i redukcji w łańcuchu oddechowym. Ma znaczący wpływ na jakość i długość życia. Pełni kluczową rolę w kontroli rytmu jak i siły skurczu mięśnia sercowego, usprawnia pracę mózgu, wspomaga płodność i siły witalne, przyspiesza procesy leczenia, wzmacnia siłę mięśni, leczy stany zapalne i zespoły bólowe, spowalnia proces starzenia i pełni funkcje informacyjne w organizmie. Koenzym Q10 w największych ilościach wytwarzany jest w sercu i wątrobie przy udziale 18 różnych witamin, minerałów i aminokwasów.
Koenzym Q10 występuje w mitochondriach przechodząc z ubichinonu w ubichinol. Jest on antyoksydantem rozpuszczalnym w tłuszczach i chroni organizm przed negatywnym wpływem wolnych rodników. W układzie krwionośnym transportowany jest przez cholesterol LDL, przez co chroni go przed utlenieniem i odkładaniem w blaszce miażdżycowej. Niska ilość koenzymu Q10 powoduje pogorszenie pracy układu odpornościowego izmniejszoną produkcję oraz aktywację limfocytów T. Wspomaga przewodzenie impulsów przez komórki neuronalne i neuroplastyczność mózgu, a co za tym idzie, pamięć, koncentrację i funkcje poznawcze. Koenzym Q10 wspiera prawidłowe krążenie, przez co zapewnia lepsze odżywienie, regenerację komórek, oraz usuwanie toksyn z organizmu. Im więcej mamy koenzymu Q10, tym więcej jest w nas życia i dłużej żyjemy. Suplementacja koenzymem Q10 może sięgać nawet 10 mg koenzymu Q10 na 1 kilogram masy ciała.
Niezbędnym składnikiem do tworzenia się nowych mitochondriów, ich dojrzewania, wzrostu i prawidłowej pracy jest PQQ (pirolochinolinochinon). Zapewnia on zdolność do biogenezy mitochondrialnej, czyli zdolność do tworzenia się nowych mitochondriów, wzrostu ich wielkości o ponad 50 % oraz przyczynia się do lepszego ich funkcjonowania. PQQ działa jako silny antyoksydant i stymulator dehydrogenazy pirogronianowej, której aktywność zapewnia stały dopływ substratów do cyklu Krebsa. Bierze aktywny udział w procesie aktywnego przenoszenia elektronów przez wewnętrzną błonę mitochondrialną w łańcuchu oddechowym. Suplementacja powinna wynosić od 20 do nawet 200 mcg dziennie. W tym wypadku im więcej tym lepiej.
Kolejnym ważnym składnikiem dla funkcjonowania i odżywienia mitochondriów jest selen. Selen jest bardzo silnym antyoksydantem chroniącym organizm przed działaniem wolnych rodników oraz kumulacją metali ciężkich. Uczestniczy w tworzeniu enzymów zmiatających wolne rodniki, takich jak perosydaza glutationowa. To ona chroni mitochondria przed reaktywnymi formami tlenu. Wpływa on na produkcję energii, stres oksydacyjny i proces starzenia się mitochondriów. Regularna suplementacja selenem może przynieść wiele korzyści dla naszego zdrowia, jednak należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich dawek i monitorowaniu ewentualnych skutków ubocznych. Organizm potrzebuje selenu do produkcji i właściwego metabolizmu koenzymu Q10. Uczestniczy on także w odtwarzaniu zużytej puli koenzymu Q10. Połączenie obydwu substancji wpływa na poprawę jakości pracy mitochondriów i poprawia bilans antyoksydacyjny. Przed rozpoczęciem suplementacji warto zbadać poziom selenu w organizmie, aby nie przekraczał 140 mcg/l.
Witamina B1 (tiamina) to niezbędny składnik do wytwarzania energii w mitochondriach. Jest koenzymem dla hydrogenazy pirogronianowej, która ma kluczowy wpływ na przebieg cyklu Krebsa. Jest niezbędna dla prawidłowej pracy i regeneracji mitochondriów. Wykazuje właściwości antyoksydacyjne i bierze udział w neutralizacji szkodliwych metabolitów powstających w procesach wytwarzania energii. Suplementacja dzienna powinna wynosić minimum 100 mg.
Witamina B2 (ryboflawina) jest substancją niezwykle istotną dla przemiany materii i produkcji energii w organizmie. Bierze udział w reakcjach redox, jako składnik enzymów w łańcuchu oddechowym. Jej wysokie stężenie w organizmie warunkuje prawidłowość pracy mitochondriów. Jest niedoceniana ze względu na łatwość jej usuwania z organizmu razem z moczem. Przy ciężkich dysfunkcjach mitochondrialnych podaje się od 200 do nawet 600 mg tej witaminy.
Witamina B3 w formie kwasu nikotynowego jest sygnalizatorem dla koenzymów wpływających na produkcję NAD+ i NADP+ w mitochondriach. To one są produktami końcowymi cyklu Krebsa, które muszą zasilić łańcuch oddechowy. Niedobór tej witaminy powoduje niedobór substratów dla prawidłowego przebiegu cyklu Krebsa oraz łańcucha oddechowego. Bierze udział w reakcjach redox, które zamieniają glukozę i kwasy tłuszczowe w energię. Wpływa na przepuszczalność błon komórkowych oraz zmniejsza zmęczenie. Suplementacja wg. polskich norm jest zdecydowanie niewystarczająca do zapewnienia zdrowia metabolicznego, gdyż wynosi zaledwie 16 mg. Sugeruję zdecydowanie zwiększyć dawkę, lecz podnosząc ją stopniowo nawet do poziomu 500 mg. Nadmiar powoduje efekt flush, czyli rozszerzenie tętniczek i czerwone zabarwienie skóry, które po kilku godzinach przechodzi.
Witamina B5 (kwas pantotenowy) jest składnikiem bardzo złożonego kompleksu białkowego, który jest niezbędny do przekształcenia ciał ketonowych i pirogronianu w acetylo CoA z przyłączeniem szczawiooctanu. Dzięki niej powstaje podstawowy substrat cyklu Krebsa. Bierze udział w przemianach cukrów, poprawia energetyczność i sprawdza się szczególnie w łagodzeniu skutków stresu.
Witamina B6 (pirydoksyna) jest koenzymem w metabolizmie aminokwasów, tłuszczów, węglowodanów, hormonów i cholesterolu. Jest przyspieszaczem pracy transaminaz, które pomagają w produkcji energii z aminokwasów. Bierze udział w rozkładzie glikogenu na energię. Aktywuje beta-oksydację kwasów tłuszczowych, dzięki której jest możliwe pozyskiwanie energii z tłuszczów. Suplementacja powinna startować od 50 mg i sięgać w zależności od stanu zdrowia nawet 400 mg.
Witamina E (mieszanina tokoferoli i tokotrienoli) zapewnia lepsze wchłanianie i metabolizm koenzymu Q10. Jest silnym przeciwutleniaczem chroniącym każdą komórkę naszego ciała przed wolnymi rodnikami. Wpływa na przepuszczalność błonową. Poprawia także produkcję endogennego koenzymu Q10 w wątrobie. Nie jest wymagana z dużych ilościach i dawki ok 400 – 800 j.m. bywają wystarczające.
Magnez – bez niego nie przebiega prawie żaden proces energetyczny w komórce. Jest minerałem alkalizującym, pozwalającym utrzymać prawidłowe pH w komórce. Od niego zależy szybkość reakcji biochemicznych. Jest aktywatorem wielu enzymów. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania błon mitochondrialnych. Minimalna dawka dzienna magnezu potrzebna do prawidłowego funkcjonowania mitochondriów oscyluje wokół 400 – 600 mg czystych jonów magnezu.
Potas – jest potrzebny dla wytworzenia prawidłowego napięcia na wewnętrznej błonie mitochondrialnej. Jeśli potencjał błonowy będzie zbyt niski, nie dojdzie do skutecznego przenoszenia elektronów, a także dojdzie do łatwiejszego wyciekania wolnych rodników, którem mogą siać spustoszenie w mitochondriach, uszkadzać błony i DNA. Osoby z niskim poziomem potasu cechują się niskim poziomem energii. Warto kontrolować poziom potasu, aby jego stężenie we krwi wynosiło ok. 4,5 mmol/l.
Karnityna – jest aminokwasem transportującym kwasy tłuszczowe do mitochondriów. Modyfikuje działanie błon mitochondrialnych, aby mogły wytwarzać więcej energii. Największe zapotrzebowanie na ten aminokwas mają komórki serca, wątroby, nerek i mięśni szkieletowych. Niedobór karnityny powoduje zmęczenie, osłabienie, przerost serca, bóle i powstawanie dolegliwości wieńcowych. Karnityna posiada zdolności odtruwające i detoksykujące. Jest najsilniejszym antyoksydantem mitochondrialnym. Jej niedobór jest powodem złego samopoczucia tzw. ketogrypy, jeśli zaczynacie przygodę z dietami wysokotłuszczowymi. Suplementacja powinna wynosić minimum 500 mg do każdego posiłku.
Mitochondria do prawidłowej pracy potrzebują także :
- tłuszczy omega 3, które są składnikiem budulcowym błon i wyciszaczem stanów zapalnych,
- żelaza, zapewniającego przepływ substratów i chroniącego mitochondria przed uszkodzeniem,
- cynku, który jest aktywatorem enzymów cynkowych i reduktorem stresu oksydacyjnego,
- miedzi, nieodzownej dla kluczowych enzymów mitochondrialnych: cytochromu c oksydazy, oksydazy aromatycznej oraz oksydazy tiraminy,
- siarki, zwiększającej produkcję ochronnego glutationu, zapobiegającej uszkodzeniom oksydacyjnym oraz poprawiającej metabolizm tlenku azotu w mitochondriach,
- witaminy C, silnego przeciwutleniacza, wspomagającego transport białek i utrzymującego właściwą strukturę, co zwiększa wydajność energetyczną mitochondriów,
- aminokwasów takich jak tyrozyna, metionina i fenyloalanina, które budują koenzym Q10,
- minerałów i pierwiastków śladowych zawartych w mumio, które także polecam włączyć do codziennej suplementacji,
- wielu innych składników, które powinny pochodzić ze zróżnicowanej i urozmaiconej diety zawierającej ryby, mięso i jaja.
Osobiście wzmacniam mitochondria preparatem Sellesto zawierającym kluczowe dla pracy mitochondriów składniki. To synergiczne połączenie kluczowych dla pracy mitochondriów substancji i witamin, które może przenieść Was na wyższy poziom zdrowotny. Pamiętajcie także o regenerującym śnie i ograniczeniu bodźców stresowych.
Polecam także kąpiele słoneczne, albowiem promienie podczerwone mają zbawienny wpływ na regenerację i regulację pracy mitochondriów.
Życzę Państwu długiego i energetycznego życia !!!
P.S. Jeśli jednak martwisz się, czy z Twoim zdrowiem jest wszystko w porządku lub chodzisz od gabinetu do gabinetu, szukając pomocy naucz się samemu interpretować wyniki krwi. Polecam Ci moje szkolenie, które wyjaśni wyniki Twoich badań linijka po linijce. Znajdziesz tam normy idealne dla zdrowia i wyjaśnienie wzajemnych zależności pomiędzy poszczególnymi parametrami. Zadbaj o siebie i najbliższych już dziś. Cena specjalna dla czytelników miesięcznika Zdrowie bez leków to 79 zł.
Zobacz inne produkty
Certyfikowany kurs online: Analiza i interpretacja badań krwi
Kompleksowy kurs online o interpretacji badań krwi, który nauczy Cię czytać wyniki ponad 100 para…
Dieta specjalistyczna – niskowęglowodanowa na 14 dni
Dieta specjalistyczna ketogenna – niskowęglowodanowa na 14 dni. Kaloryczność ok. 1600 kcal – deli…
Wszystko co można wyczytać z morfologii krwi
E-book powstały z myślą o wszystkich tych, którzy „wszystko mają w normie”, a czują się „niewyraź…
Kolaminokwasy – suplement diety – proszek – 303,2 g
Z myślą o stworzeniu produktu idealnego, który spełni oczekiwania każdej osoby szukającej kolagen…
Elimetal – suplement diety – proszek – 171 g
Elimetal to w skrócie eliminator metali ciężkich. Dzięki niemu będziesz mógł ograniczyć do minimu…